مهمترین علل خون دماغ شدن و روش کنترل خون دماغ

چرا خون دماغ می شویم ؟

خون دماغ یا خونریزی بینی به معنی جاری شدن خون از سوراخ بینی است. بیشتر افراد معمولا خون دماغ را جدی نمی گیرند و آن را اتفاقی بی اهمیت می دانند. اما این مشکل جدی تر از این حرف هاست! خون دماغ حتی اگر به ندرت اتفاق بیفتد، باید جدی گرفته شود.

گاهی پیش می آید که در اثر یک حادثه و یا به طور ناگهانی و خودبخود دچار خون دماغ می شویم. ولی علت آن به راستی چیست؟ علل زیادی باعث خونریزی بینی می شوند. در این مطلب ۲۰ علت خون دماغ شدن را برای شما می گوییم.

دو نوع خون دماغ یا خونریزی بینی وجود دارد:

خونریزی قسمت جلویی بینی

خونریزی قسمت عقبی بینی.

خونریزی جلوی بینی

این خونریزی از مجموعه ای از رگ های خونی ناشی می شود. این نوع خونریزی بینی را می توان در خانه به راحتی کنترل کرد. علل شایع این نوع خون دماغ عبارتند از:

۱- فین کردن شدید بینی
فین کردن شدید بینی باعث آسیب مجرای داخل بینی در اثر با فشار بیرون آمدن ترشحات بینی و یا پاره شدن مویرگ های خونی می شود.
اگر هر چند مدت یک بار دچار خون دماغ می شوید، احتمالا لخته خونی که در جای خون دماغ قبلی تشکیل شده، کنده می شود و باعث خونریزی مجدد بینی می شود.

۲- سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
ویروس سرماخوردگی یا آنفلوآنزا باعث خون دماغ نمی شود، بلکه فین کردن مکرر بینی در این بیمارها باعث خون دماغ می گردد.
اگر در این بیماری ها دچار آبریزش بینی و تجمع ترشحات در بینی شوید، احتمالا هر چند دقیقه یک بار فین خواهید کرد. فقط به یاد داشته باشید که به آرامی فین کنید، نه با شدت.

۳- داروی ضد التهاب بینی
موقع سرماخوردگی برای جلوگیری از آبریزش بینی و رفع گرفتگی بینی، از داروهای دکونژستان بینی و ضدحساسیت (آنتی هسیتامین) استفاده می کنیم تا مجرای بینی را پاک کنند. ولی این داروها بینی را خشک می کنند و باعث خون دماغ می شوند.
هوای خیلی گرم یا سرد، چه در بیرون از خانه و چه در داخل اتاق در اثر وسایل گرمازا یا خنک کننده، باعث خشک شدن بینی و در نتیجه خون آمدن از آن می شوند

۴- سینوزیت
اگر دچار سینوزیت باشید نیز دچار خون دماغ می شوید، ولی بیشتر خون دماغ های سینوزیت مربوط به استفاده از داروهای ضد التهاب بینی هستند.

۵- دست کردن داخل بینی
اگر عادت کرده باشید که مرتبا دست تان را داخل بینی کنید و یا اگر خیلی محکم داخل بینی را با دست خالی کنید، به خصوص اگر ناخن های دست شما بلند باشند، این کار باعث آسیب داخل بینی و خونریزی آن می شود.

۶- هوای گرم یا سرد
هوای خیلی گرم یا سرد، چه در بیرون از خانه و چه در داخل اتاق در اثر وسایل گرمازا یا خنک کننده، باعث خشک شدن بینی و در نتیجه خون آمدن از آن می شوند.

۷- آلرژی ها
آلرژی باعث خارش بینی و در نتیجه دستکاری آن می شود. این موضوع به همراه مصرف داروهای ضداحتقان بینی که برای آلرژی استفاده می شوند، باعث خونریزی بینی به خصوص هنگام صبح و شب می شود.

۸- ارتفاع زیاد
بالا بودن رطوبت و یا خشکی هوا در مناطق مرتفع می تواند باعث خون دماغ شود.

۹- انحراف تیغه وسط بینی
خونریزی بینی از علائم شایع انحراف تیغه وسط بینی است. وقتی تیغه بین دو مجرای بینی کج شود و یا از محل خودش در بیاید، این انحراف رخ می دهد.
انحراف تیغه بینی باعث بسته شدن کانال بینی می شود و حتی باعث می شود مواد خارجی وارد بینی شوند که منجر به عفونت یا آسیب بینی می گردد. عفونت یا آسیب بینی موجب خونریزی شدید بینی می شود.
اگر بینی شما از زمان تولد، کج بوده و یا در اثر شکستگی کج شده است و تیغه آن را با عمل جراحی صاف نکرده اید، بیشتر مستعد ابتلای به خون دماغ خواهید بود.

۱۰- بیماری کبدی
اگر بیماری کبدی داشته باشید و در اثر این بیماری، خون شما به راحتی منعقد نشود، این مشکل باعث خونریزی بینی خواهد شد.

۱۱- مصرف الکل و مواد مخدر
مصرف مواد مخدر، خصوصا موادی که باعث خروپف می شوند مثل کوکائین، منجر به خون دماغ می شود. مصرف الکل نیز می تواند باعث خون دماغ شود، زیرا الکل از انعقاد خون جلوگیری کرده و رگ های خونی را گشاد می کند.

خونریزی قسمت عقب بینی

خونریزی قسمت عقب بینی خیلی کمتر از خونریزی جلوی بینی اتفاق می افتد. این نوع خونریزی بینی در افراد مسن شایع تر است.
خونریزی پشت بینی می تواند خطرناک باشد و معمولا نیاز به درمان پزشکی دارد.
اگر به تازگی خیلی خون دماغ می شوید، می تواند نشان دهنده کمبود کلسیم در بدن شما باشد. لذا به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا میزان کلسیم خون شما مشخص شود.

علل شایع خونریزی قسمت عقبی بینی عبارتند از:

۱- برخی داروها
داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و هپارین و نیز داروی آسپیرین و بروفن می توانند باعث خونریزی عقب و حتی جلوی بینی شوند.

۲- فشار خون بالا
افزایش فشارخون می تواند باعث خون دماغ شود، هر چند که این دلیل هنوز اثبات نشده است.

۳- بیماری های خونی
خونریزی بینی از علائم برخی بیماری های خونی مثل لوسمی (سرطان خون) و هموفیلی است که روی انعقاد خون تأثیر می گذارند.

۴- سخت شدن سرخرگ ها
اگر شما دارای چربی خون بالا باشید، تجمع و رسوب چربی ها و کلسترول در سرخرگ ها باعث سفت و سخت شدن دیوار آن ها می شود (تصلب شرایین یا آترواسکلروز) و سخت شدن سرخرگ ها در بینی باعث خونریزی آن می شود.

۵- تومورها
وجود تومور در حفره بینی، چه خوش خیم (غیرسرطانی) و چه بدخیم (سرطانی) باشد باعث خونریزی بینی می شود.

۶- ضربه به سر و صورت
اگر با سر زمین بخورید و یا هر گونه ضربه و آسیبی به سر و صورت شما وارد شود، این مسئله می تواند باعث خون دماغ گردد.

۷- عمل جراحی بینی
یکی از مشکلات شایع بعد از جراحی بینی، خونریزی آن است که می تواند خفیف تا شدید باشد.

۸- کمبود کلسیم در بدن
اگر به تازگی خیلی خون دماغ می شوید، می تواند نشان دهنده کمبود کلسیم در بدن شما باشد. لذا به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید تا میزان کلسیم خون شما مشخص شود. اگر دچار کمبود کلسیم بودید، می توانید با تجویز پزشک از قرص کلسیم استفاده کنید.

۹- مواد محرک شیمیایی
مواد شیمیایی موجود در دود سیگار، محلول یا بخار آمونیاک، اسید سولفوریک، بنزین و سایر مواد می تواند باعث تحریک بینی و خونریزی آن شوند.

کنترل خونریزی بینی

در یک مکان خنک بنشینید، به آرامی‌و توسط دهان نفس بکشید و لباس‌های اطراف گردن تان را باز کنید.

در صورت وقوع خون‌دماغ قسمت قدام بینی را با دست و انگشت فشار دهید و دو تا سه دقیقه نگه دارید.

در این وضعیت نباید سر خود را عقب بگیرید زیرا این کار بیشتر باعث می‌شود خون داخل حلق بریزد و وارد معده شود.

در خیلی از موارد خونریزی با گرفتن بینی بند می‌آید در غیر این صورت باید در حالت نیمه نشسته قرار بگیرید و روی صورت‌تان یخ بگذارید.

اگر خونی در دهان تان هست، به بیرون بیندازید، زیرا قورت دادن خون باعث تهوع می‌شود.

بینی تان را به آرامی‌تمیز کنید تا اگر لخته خونی در بینی مانده، خارج شود. با دو انگشت، دو سوراخ بینی تان را پنج تا ده دقیقه نگه دارید تا جریان خون قطع شود.

حواستان باشد که اگر مشکوک به شکستگی بینی هستید، سعی نکنید که جلوی خونریزی از دو سوراخ بینی را بگیرید.

می‌توانید چند قطعه یخ کوچک که در یک پارچه سفید پیچیده شده است را روی بینی تان بگذارید تا خونریزی بینی کم شود.

برای بند آوردن یا کنترل نسبی خونریزی بینی، باید جلوی بینی با انگشت شست و انگشت میانی فشرده شود.

اگر روش‌های بالا اثر نداشت، چاره ای ندارید جز اینکه یک گلوله پنبه ای که قابلیت بند آوردن خون را داشته باشد، در سوراخ‌های بینی تان قرار دهید.

سپس یک ساعت منتظر بمانید و بعد به آرامی‌پنبه‌ها را خارج کنید. پنبه‌ها را زیاد عوض نکنید، زیرا ممکن است این کار باعث حساس شدن مخاط بینی شود.

به محض اینکه جریان خون متوقف شد، تا چهار ساعت از فین کردن خودداری کنید. در طی این مدت از خوردن قرص آسپیرین یا هر داروی ضد التهاب دیگر خودداری نمایید.

پس از کنترل خونریزی بینی، باید برای پیگیری به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

بیمارانی که خون دماغ شده‌اند و تحت درمان با وارفارین هستند یا داروهای مسکن استفاده می‌کنند، در مورد قطع یا ادامه مصرف باید با پزشک خود مشورت کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

۱- اگر خون دماغ طی نیم ساعت بند نیامد، یا اگر همراه با سردرد بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. دقت کنید که خونریزی از بینی ممکن است شدید باشد یا شدید شود و بیمار را تا مرز شوک پیش ببرد.

پزشک یک پنبه بزرگ که آغشته به مواد منعقدکننده خون است، در سوراخ‌های بینی تان قرار می‌دهد و تا جایی که لازم است آن را داخل می‌کند.

سپس، اگر مشاهده شود که رگ‌های خونی کوچک آسیب دیده اند، ممکن است از روش «سوزاندن» این رگ ها، که اغلب به وسیله لیزر انجام می‌شود، استفاده کند تا خطر خون دماغ شدن مجدد را کاهش دهد.

۲- در مواردی که خونریزی‌های بینی مکرر باشند، یا مقدار خونی که خارج می‌شود، خیلی زیاد باشد نیز باید به پزشک مراجعه کنید.

خونریزی‌های مکرر ممکن است علامت یک بیماری مزمن مانند فشار خون بالا یا مشکلات انعقادی خون باشند. در اغلب این موارد، آزمایش خون تجویز می‌شود.

گردآوری : مجله تصویر زندگی 

منابع:تبیان/بیتوته/سلامت نیوز/باشگاه خبرنگاران جوان